BINNENKORT MEER INFORMATIE!

Revitalisatie De Beyart

Het culturele erfgoed van De Beyart behouden, benadrukken en revitaliseren staat centraal binnen het project. Op een plek waar de bewoners centraal staan en waar zij de mogelijkheid hebben om samen aangenaam oud te kunnen worden, waar in alles wordt voorzien om het leefplezier en het woongenot te vergroten.

In dit artikel lees je meer over het conceptuele plan voor de toekomstige Beyart, de inrichting van de het gebied en bijbehorende nieuwe gebouwen en kloostertuinen.

INLEIDING

Het kloostercomplex De Beyart, op de rand van het stadscentrum van Maastricht, vormt in de meer dan de vijf eeuwen van haar bestaan een belangrijke, ruimtelijk functionele bouwsteen in de stad. Uit de rijke historie van het complex blijkt dat, ondanks de vele veranderingen die De Beyart heeft ondergaan, het een verstilde plek is gebleven die in het DNA van de stad is opgenomen. De inbedding, karakter en bestemming van De Beyart zijn hoogwaardige constanten waaraan voortdurend gewerkt is tot de huidige toestand waarin we het kennen.

De Beyart heeft een woonfunctie, van oorsprong opgezet voor religieuzen, waarbij het aspect zorg altijd een rol heeft gespeeld. Door de afname van het aantal religieuzen wordt het complex sinds ruime tijd ook door leken bewoond die hier zorg kunnen ontvangen. De laatste grote structurele ruimtelijk programmatische wijziging van het complex vond plaats in de jaren 80 van de vorige eeuw, toen de Neogotische kapel in het midden van het gebouw gesloopt werd.

Er kwamen appartementen voor in de plaats in de typische architectuur uit die periode. Nu, bijna 40 jaren later zal de vraag opnieuw beantwoord moeten worden; hoe De Beyart ruimtelijk en functioneel voorbereid moet zijn op een duurzame toekomst met een veranderende woon-zorg vraag. De introverte ligging van het complex vraagt een open benadering in het te ontwikkelen perspectief. Rosewood group gaat deze ambitieuze vraag samen met betrokken partijen beantwoorden en kansen benutten waarbij integraliteit, continuïteit en kwaliteit vooropstaan.

Afbeelding1.png
Ontwerptekening van het klooster De Beyart door architect Faber, plattegrond van de begane grond (1894)

VAN WOONZORGCENTRUM NAAR WOONZORGLANDSCHAP

De ligging, sfeer, ambiance en parkachtige omgeving maken De Beyart uniek. Het pand biedt onderdak en zorg aan religieuzen en ouderen die zich thuis voelen in de speciale sfeer van rust en geborgenheid. Deze plek biedt meer kansen dan alleen het woonzorgcentrum dat er momenteel gehuisvest is. Het is een oase van rust in de bruisende binnenstad van Maastricht. Een plek waar de bewoners centraal staan en waar zij de mogelijkheid hebben om samen aangenaam oud te kunnen worden, waar in alles wordt voorzien om het leefplezier en het woongenot te vergroten. Een zogenaamd 'woonzorglandschap', dat voor meer mensen dan alleen de zware zorgbehoevenden een thuis kan bieden. Deze woonvorm versterkt de veerkracht van zijn bewoners, en samen zorgen de bewoners voor een veerkrachtige gemeenschap. 

Juist nu verzorgingshuizen verdwijnen en de behoefte aan beschermde woonvormen groeit, bieden woonzorglandschappen een antwoord voor de groeiende doelgroep. De kenmerken van woonzorglandschappen zijn anders dan die van reguliere woonzorgcentra.

Een woonzorglandschap bestaat uit verschillende soorten zorgappartementen die afgestemd zijn op de geleverde zorgsoort.

Afbeelding2.png
Huidige situatie De Beyart.

De bewoners : In een woonzorglandschap is iedereen vanaf 55 jaar met een zorgvraag welkom om zijn of haar intrek te nemen. In feite is het een woonmilieu van gelijkgestemden waar een totaalaanbod van zorg-, leisure-, en gemaksgerelateerde diensten aangeboden wordt, oftewel een omgeving waar senioren aangenaam - en voorzien van alle gemakken - oud kunnen worden.

De zorgappartementen : Een woonzorglandschap bestaat uit verschillende soorten zorgappartementen die afgestemd zijn op de geleverde zorgsoort. Zo zijn er assistentiewoningen waar bewoners zorg vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning ontvangen, maar deze kunnen ook een zwaardere zorgvraag accommoderen. Deze assistentiewoningen voldoen aan de bouwtechnische eisen van verzorgd wonen, zijn zo ingericht dat zorgpersoneel optimaal te werk kan gaan en zijn daarnaast voorbereid op de implementatie van domotica. Alle appartementen zijn uitgerust met voorzieningen die aan de MIVA-eisen voldoen, en het grootste gedeelte voldoet ook aan de eisen die gesteld worden voor bedlegerige bewoners.

De zorgstudio's : Waar bewoners zwaardere zorg ontvangen. Het gaat dan om zorgsoorten die specifieke bouwkundige, installatietechnische en geluidstechnische kwaliteitseisen met zich meebrengen. Te denken valt aan psychogeriatrische zorg, somatische zorg en revalidatiezorg. Deze zorgappartementen hebben meer het karakter van een studio met pantry en eigen sanitaire ruimte. De badkamer is praktisch ingericht met het oog op de levering van intensieve zorg. Gezamenlijke huiskamers maken ontmoeting mogelijk, en door het aanbieden van dagbesteding zijn de bewoners in staat om een zo normaal mogelijk leven te leiden. 

De faciliteiten en services : Het woonzorglandschap verschilt van een regulier woonzorgconcept door de faciliteiten en services die worden geboden. De Beyart is gelegen op een centrumlocatie, die goed of redelijk ter been, zijn vele mogelijkheden biedt buiten de muren van het woonzorglandschap. Om het leefgenot van alle bewoners te kunnen waarborgen, zijn er daarnaast vele services en faciliteiten binnen het woonlandschap denkbaar. Deze services en faciliteiten hebben een ondergeschikt en aanvullend karakter op het woonlandschap en zijn in de eerste plaats voor de bewoners en bezoek daarvan bestemd. Voorbeelden van zulke services en faciliteiten zijn: een grote kloostertuin, één of meerdere restaurants, grand café of brasserie inclusief brouwerij met echt kloosterbier, terrassen, kapsalon, mani- en pedicure, een fysiotherapeut en/of voetreflexpraktijk, apotheek, bibliotheek, fitnessruimte met wellnessvoorziening, en mogelijk kinderopvang. Ook wordt er interne en externe dagbesteding aangeboden. De faciliteiten kunnen afhankelijk van de vraag worden uitgebreid met bijvoorbeeld: afval ophaalservice, kranten/ postbezorgservice, huishoudelijke hulp, was-, strijk- en stomerijservice en glazenwasserij. 

De mantelzorgers en bezoekers : Niet alleen voor de bewoners, maar ook voor de mantelzorgers en bezoekers staat gastvrijheid centraal. Zij hebben daarom de mogelijkheid om te overnachten in een klein aantal, speciaal daarvoor ingerichte logeerruimtes, zodat zij nabij hun geliefden kunnen verblijven.

De medewerkers : Hoogwaardige zorg en gastvrijheid staat bij de werknemers hoog in het vaandel. Ook de werknemers dienen dus een prettige werkomgeving te hebben, aangezien sommigen ook nachtdiensten draaien en er 24/7 iemand aanwezig is. Denk hierbij aan badkamers, een woonkeuken en buitenruimte.

Omwonenden : Op locatieniveau zullen de toegangen tot de kloostertuinen op een kier worden gezet. De kloostertuinen worden beheerst opengesteld, zodat de bewoners van de omgeving toegang hebben tot deze mooie verstilde ruimte. Voorwaarde is wel dat het bestaande introverte karakter behouden blijft en de oase van rust een drager blijft in het plan. Het blijft een verstilde plek in de omgeving waar de bezoekers uit de omgeving te gast zijn. Niet alleen de kloostertuinen maar ook De Beyart zal - weliswaar beperkt - worden opengesteld voor derden. De aanwezige services, zoals de fysiotherapeut, wellness en dergelijke zijn eveneens toegankelijk voor omwonenden. Het woonzorglandschap kan op die manier een bijdrage leveren aan het serviceniveau van de wijk, en daarnaast kan het de sociale cohesie in de wijk versterken

Het programma: Het totale programma zal, afhankelijk van appartement groottes, uitkomen op circa  350 woonzorgeenheden, met ca. 2000 tot 3000m² aan faciliteiten en services. Het woonzorglandschap kent daarbij diverse zorgvormen met diverse gradaties van zorgbehoevendheid. Deze diversiteit komt tevens terug in de segmentatie van de aangeboden woonzorgappartementen. Kortom; een divers woonzorglandschap dat met dit aantal ook voldoende draagvlak heeft voor de faciliteiten en services en om echt als een minimaatschappij c.q. gemeenschap te gaan functioneren. Met een dergelijk aantal bewoners wonen er bijvoorbeeld voldoende mensen, met een gemeenschappelijke interesse, om jeu-de-boules of bridgeclubs te vormen.

Functionele noodzaak voor revitalisatie

Primair zullen de gebouwen een functie krijgen als woonzorggebouwen, en staan daarmee ten dienste aan de optimale uitvoering van zorg, in combinatie met een prettige woonomgeving. Dit vraagt om een grote slag qua zorgefficiëntie, modernisering van de faciliteiten en wooncomfort.

In de zorg is “efficiency” het sleutelwoord om zo veel mogelijk tijd te kunnen besteden aan de zorg. Dit stelt speciale eisen aan de gebouwen, en voor zware zorg is het zeer moeilijk een bestaand monumentaal pand geschikt te maken, voor optimale efficiënte zorg, met behoud van de monumentale waarden. Wij proberen dan ook zo veel als mogelijk om de zware en speciale zorg appartementen in de nieuwbouw te plaatsen, met een zo optimale indeling en groepsgrootte voor de zorg. Zo kunnen de bestaande gebouwen gebruikt worden voor zorgappartementen, waar men iets flexibeler omgaat met de historische waarden van de gebouwen.

Het huidige gebouw kent daarbij veel monumentale kwaliteiten en deze willen we in de plannen vooral versterken en meer zichtbaar maken. De mooiste delen van De Beyart worden nu zeer beperkt gebruikt of zijn niet publiek toegankelijk. Zo is de gehele kelderverdieping, wat overigens de begane grond is aan de zijde van Hoogfrankrijk, nu in gebruik als logistieke verdieping met het ketelhuis en de wasserij, de prachtige gewelvenplafonds zijn vergeven van kabels en leidingen. Ook de binnentuin is nu niet toegankelijk, omdat deze precies tussen het kelder en begane grond niveau in ligt. Daarnaast zijn de prachtige 9 meter hoge zolderruimtes nu niet toegankelijk en worden incidenteel gebruikt voor wat opslag. Het doel is om daarom zo veel mogelijk van het gebouw te gaan gebruiken en de unieke kwaliteiten zichtbaar en bewoonbaar te maken. Echter de laatste echte verbouwing dateert van begin jaren ‘80 toen de broeders de woonzorgstichting hebben opgericht, en dat betekent dat dit gebouw in het geheel niet meer voldoet aan de moderne eisen voor een woonzorggebouw.

architectuur - Het concept

Het cultureel erfgoed van De Beyart staat centraal in het project. Het bestaande monument heeft een minimale footprint en laat een genereus oppervlak over voor het groen en de kloostertuinen. Door gebruik te maken van de bestaande kelders en de huidige indeling aan te passen, kan het oorspronkelijke concept evolueren en kunnen historisch waardevolle elementen behouden blijven.

Nieuwe volumes zijn zorgvuldig in het park geplaatst, om de impact op het omringende stadslandschap en de kloostertuinen te minimaliseren. Door het hoofdgebouw te spiegelen en te accentueren, geeft de G-vleugel vorm aan 2 nieuwe binnentuinen. Het bestaande binnenhof wordt nieuw leven ingeblazen, waardoor een nieuw centraal knooppunt ontstaat waar bewoners en bezoekers elkaar kunnen ontmoeten en in contact kunnen treden. De F paviljoens, zorgzaam gesitueerd in het groen van de kloostertuinen, bieden unieke woningen, waardoor toekomstige bewoners de kans krijgen om midden in een prachtig park te wonen. Geschakelde tuinen creëren een nieuwe dynamische reis door het complex en bieden kans op ontmoetingen en nieuwe interacties voor zowel bewoners als bezoekers.

 

kaart-beyart.jpg

de nieuwe gebouwen

C: De huidige woonflat wordt gesloopt en herbouwd. Het nieuwe gebouw integreert zich in de oude envelop van de, in de jaren ’80, gesloopte kapel en gecombineerd met de nieuwe G vleugel.

F0: Het F0-gebouw staat op gelijke hoogte met het Masters gebouw en het volume van het F1 gebouw. Deze tegenover elkaar liggende gevels openen zich naar de tuin en creëren een nieuwe stedelijke plaats in de kloostertuinen, waar de moestuin wordt voorzien bovenop de parkeergarage. 

F1: Het nieuwe poortgebouw aan de rand van Hoogfrankrijk markeert de toegang tot De Beyart. Het staat in nauwe relatie met de muur en het aangrenzende Masters gebouw.

F2 & F3: De paviljoenen zijn zorgvuldig geplaatst om alle belangrijke bomen in de kloostertuinen te behouden, deze creëren een privétuin langs de muur en onderstrepen de belangrijke zichtlijn naar de kapel van het Lidwinapaviljoen.

H: De ontsluiting en het parkeren heeft bijzondere aandacht in de planontwikkeling. De bestaande oplossing van parkeren op maaiveld heeft niet de uitstraling die bij de plek hoort. Onderzocht wordt of het bestaande maaiveld parkeren geheel of gedeeltelijk onder de grond voorzien kan worden. Daarnaast wordt onderzocht of een deel van de parkeervraag op afstand kan worden opgelost, om minder verkeer de binnenstad in te krijgen. Dit kan worden gecombineerd met een mobility hub, valet parking of een pendeldienst om de bereikbaarheid te garanderen.

Afbeelding5.jpg

De kloostertuinen

De toegangen tot de kloostertuinen zullen op een kier worden gezet. De kloostertuinen worden beheerst opengesteld, zodat de bewoners van de omgeving toegang hebben tot deze mooie verstilde ruimte. Voorwaarde is wel dat het bestaande introverte karakter behouden blijft en de oase van rust een drager blijft in het plan. Het blijft een verstilde plek in de omgeving waar de bezoekers uit de omgeving te gast zijn.

De tuinen staan vol met prachtige bomen, welke het terrein een weelderige aanblik geven. De meest waardevolle bomen zijn in kaart gebracht; deze zouden als levende monumenten moeten worden behouden. Echter is er, door achterstallig beheer van de tuinen, een aantal dode bomen verwijderd.

In de nieuwe situatie zal de tuin bestaan uit aan elkaar geschakelde tuinen of parkruimtes, met elk een eigen karakter. De verschillende sferen van de tuinen, komen voort uit de bestaande kwaliteiten, de geschiedenis, de nieuwe opzet van de gebouwen en het kansrijke programma. Rond de nieuwe ingang komt een siertuin geflankeerd door een moestuin en een pinetum. Elk binnenhof heeft een eigen sfeer en gebruikswaarde. De muur is een biotoop op zich met zijn eigen unieke vegetatie; de tuin bij de ruïne is een intensivering van dit gegeven. Tussen de hoofdgebouwen komt een kalme bomenweide. Bovenop de parkeergarage is de moestuin gesitueerd.

PROCEDURES

In het kader van het burgerparticipatietrajct zijn wij op woensdag 14,21 en 27 juli en 4 augustus van 16h30 tot 18h30 aanwezig in het Poortgebouw aan de Brusselstestraat 38. Hier kunt u kennismaken met de plannen, welke wij persoonlijk toe zullen lichten, en kunnen wij uw vragen beantwoorden. Vragen en opmerkingen kunt u uiteraard ook via het contactformulier toesturen, dit kan tot 1 september 2021. 

Voor de nieuwbouw dient het bestemmingsplan gewijzigd te worden. Deze bestemmingsplanwijziging wordt momenteel voorbereid in samenwerking met Gemeente Maastricht. De planning is dat het bestemmingsplan in het najaar ter inzage zal worden gelegd, dat geeft voldoende tijd om inzichten uit de omgeving hierin mee te nemen. Voor de eerste interne verbouwingen van het Voorhuis, het Lidwinapaviljoen en het Poortgebouw, waarvoor geen bestemmingsplanwijziging noodzakelijk is, zijn reeds omgevingsvergunningen ingediend, waarover binnenkort meer informatie.